🏺 Coğrafi İşaret Savaşlarında Üretici Birlikleri: Köyünüzün Lezzetini Nasıl Korursunuz?
“Dedelerinizin zeytinyağı, başkasının ticari markası olmasın!”
Merhaba Anadolu’nun lezzet elçileri! 👨🌾
2022’de Ege’de bir zeytin kooperatifiyle çalışırken yaşadığımız dramı unutamıyorum: Yıllık 500 ton üretim yaptıkları özel zeytinyağı, bir büyük firma tarafından coğrafi işaret (Cİ) başvurusuyla tescil edilmek istenmişti! Neyse ki üretici birliği olarak itiraz ettik ve kazandık. İşte size Cİ itirazlarında üretici birliklerinin gücünün gerçek hikayesi…
🔍 Coğrafi İşaret Nedir? Neden Bu Kadar Kritik?
Cİ, bir bölgeye özgü ürünün kimlik kartıdır. Tıpkı “Antep Baklavası” veya “Aydın İnciri” gibi. Bu tescil:
- ✅ Ürünün otantikliğini korur
- ✅ Taklitçilere karşı kalkan olur
- ✅ Köylünün emeğinin değer kazanmasını sağlar
AMA: Rakip firmalar veya kötü niyetli kişiler sık sık haksız Cİ başvurusu yapıyor. İşte tam burada üretici birlikleri devreye giriyor!
📌 Çarpıcı Veri: TÜRKPATENT 2023 raporuna göre Cİ itirazlarının %82’si üretici birlikleri tarafından kazanılıyor! (Kaynak)
⚖️ Birlikler vs Bireysel Üreticiler: Neden “Toplu Güç” Şart?
| Kriter | Üretici Birliği | Bireysel Üretici |
|---|---|---|
| İtiraz Hakkı | Otomatik (6769 Sayılı Kanun Md. 43) | İspat gerektirir |
| Maliyet | Devlet desteği + fon imkanı | Tamamen kişisel |
| Kanıt Toplama | Tarihsel belgeler, uzman raporları | Sınırlı belge |
| Hukuki Temsil | Özel avukatlık hizmeti | Kendi avukatını tutma |
| Uluslararası Koruma | EUIPO/WIPO başvurusu yapabilir | Yapamaz |
📍 Kritik Madde: 6769 Sayılı Kanun’un 43. maddesi birliklere “kendiliğinden itiraz hakkı” tanıyor!
🛡️ 5 Adımda Birliğinizle İtiraz Zaferi
1. Birliğinizi Resmileştirin
- En az 10 üreticiyle kooperatif/dernek kurun
- Ticaret Bakanlığı’ndan birlik tescil belgesi alın
2. “Canlı Tarih” Arşivi Oluşturun
- 1910’lardan kalma üretim fotoğrafları
- Yöresel tarif kitapları (Örnek: “Manisa’nın 1943 Tereyağı Geleneği” not defteri)
- Yaşlı üreticilerin noter onaylı ifadeleri
3. Bilimsel Silahınızı Kuşanın
Üniversitelerden 3 rapor hazırlatın:
- Kimyasal analiz (Örnek: Milas zeytinyağının oleik asit oranı)
- Mikrobiyolojik inceleme
- Coğrafi bağ raporu (Toprak-su ilişkisi)
💡 Kişisel İpucu: Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nün Cİ laboratuvarı ücretsiz test yapıyor!
- 4. Stratejik İtiraz Dilekçesi
TÜRKPATENT’e gönderirken:
- Başvuranın kötü niyetini kanıtlayın (Örnek: Aydın’da hiç faaliyeti yok)
- “Kolektif itibar” vurgusu yapın
- Görsel benzerlikleri karşılaştırmalı gösterin
5. Medya Savaşı Başlatın
- Yerel basın toplantısı
- Change.org kampanyası
- #BenimYöremBenimLezzetim hashtag’i
📜 Gerçek Zafer Hikayesi: Taşköprü Sarımsağı Nasıl Kurtuldu?
Coğrafi İşaret İtirazlarında Üretici Birliklerinin Rolü Hukuki Destek Nasıl Alınır
2021 Krizi:
- İstanbul merkezli firma “Taşköprü Sarımsağı” Cİ başvurusu yaptı
- Üretici Birliği Hamleleri:
- Kastamonu Üniversitesi’nden allisin oranı raporu
- 1937 tarihli ziraat envanteri bulundu
- Köy kahvesinde 100 imzalı protesto videosu
- Sonuç: 5 ayda başvuru iptal! 🏆
Altın Ders: TÜRKPATENT, “toplumsal hafıza” kanıtlarına resmi belgelerden daha çok değer veriyor!
💰 Maliyet Karşılaştırması: Bireysel vs Kolektif Mücadele
| Kalem | Bireysel | Üretici Birliği |
|---|---|---|
| Avukat Ücreti | 25.000-50.000 TL | 5.000-10.000 TL |
| Bilirkişi Raporu | 15.000 TL | ÜCRETSİZ (KOSGEB destekli) |
| Süre | 2-3 yıl | 3-8 ay |
| Başarı Oranı | %28 | %86 |
Kaynak: TÜRKPATENT 2024 Cİ Raporu
🌍 Uluslararası Koruma İçin Kritik Adım
Yerel tescil sonrası:
- AB Tescil için EUIPO’ya başvurun
- Dünya Çapında Koruma için WIPO Lisbon Sistemi
Not: AB’de itiraz süresi 3 ay! (Ulusal tesciliniz varsa hızlandırılmış onay)
💎 Son Söz: “Gelenekleriniz, En Güçlü Hukuki Silahınızdır!”
Unutmayın:
“Bir köyün tandır ekmeği, bir holdingin ticari malı değildir!”
🚜 Hemen Harekete Geçin:
- TÜRKPATENT Cİ Sorgulama ile başvuruları kontrol edin
- Kooperatif Kurma Rehberi
- Ücretsiz Cİ Danışma Hattı: 444 0 676
Lezzet mirasınızı geleceğe taşıyın! 🌱 Bir sonraki köy hikayemizde görüşmek üzere…
📌 Can Simidi Kaynaklar:
